De Isis-cultus in de Hellenistisch-Romeinse tijd

Datum 10-11-2022 Tijd 20:00 - 22:00 Locatie Academisch Genootschap, Parklaan 93, Eindhoven

Dr. Rolf Strootman

We kennen Isis vooral als de oud-Egyptische vruchtbaarheidsgodin, de zuster-echtgenote van Osiris en moeder van Horus, wier cultus nauw verwant is aan die van Hathor, de Opper-Egyptische godin met de koehoorns. In de Hellenistische periode sloeg Isis aan het reizen. Zij werd een ‘internationale’ godin, die in het gehele Middellandse Zeegebied vereerd werd, ook door de Grieken en de Romeinen. Hoewel deze Isis in de oudere literatuur als ‘gehelleniseerd’ geldt, behield zij veel van haar Egyptische kenmerken – die werden juist sterker aangezet naarmate haar cultus zich verder verspreidde, bijvoorbeeld naar Rome en Pompeji waar zich belangrijke tempels van haar bevonden. Hoe Grieks zij er soms ook ging uitzien, altijd droeg zij een kruikje Nijlwater bij zich, alsmede een traditioneel sistrum.

Maar in een belangrijk opzicht veranderde Isis wezenlijk van karakter: zij werd voorgesteld als een veel machtiger godin dan zij in Egypte geweest was. In deze voordracht lezen en bespreken we een aantal Griekstalige aretologieën waarin Isis geprezen wordt als de schepper van de wereld en de cultuur, en als een godin die machtiger is dan het Lot en de Dood kan overwinnen. Daar konden zelfs goden als Zeus of Jupiter niet aan tippen. Van een cultus voor de gemeenschap werd de Isis- verering in de derde eeuw v.C. een mysteriecultus waarbinnen individuele aanbidders een persoonlijk band opbouwden met deze almachtige godheid die in staat was iemands Lot ten goede te veranderen.

Back To Top