Events

De groep rond Von Stauffenberg delibereerde vóór het plegen van de mislukte aanslag van 20 juli 1944 breedvoerig over de vraag of Tyrannenmord moreel te verantwoorden was. Daarmee werd teruggegrepen op de tirannendoding door Harmodios en Aristogeiton in 514 v.C. Zij werden als tyrannoktonoi door de Atheense democratie geëerd met liederen en een standbeeld op de agora.

Sindsdien gold het doden van een despoot als een daad van goed burgerschap. De senatoren die Caesar op 15 maart 44 v.C doodden, beriepen zich op de plicht tot tyrannicidium. Iemand zou zelfs voor de daad hebben uitgeroepen: ‘Zo verga het steeds tirannen!’ (Sic semper tyrannis). Met deze woorden zou John Wilkes Booth op 14 april 1865 president Lincoln hebben doodgeschoten. Wanneer heeft in onze wereld de burger het recht geweld tegen een onderdrukkend regime te gebruiken? De Duitse grondwet geeft –heel uniek –de burger dat recht als andere middelen falen.

De lezing wordt gehouden in het Walkartcentrum, Kerkweg 19-23, 3701 HD Zeist. Aanmelding vereist. Inl.: Jeannette Kruys-van Loen, tel. 0348 442468, e-mail Jeannettevanloen@gmail.com

De muur van Hadrianus is zo ongeveer het bekendste icoon uit de Romeinse archeologie in Engeland en een van de best zichtbare resten van de grenzen van het Romeinse Rijk. Maar was het eigenlijk wel een grens? Tijdens de lezing wordt ingegaan op de geschiedenis van de Romeinse aanwezigheid in Britannia en de manieren waarop de Romeinen dat gebied militair onder controle probeerden te houden, met als belangrijkste aandachtspunt die opvallende muur die op gezag, en deels ook onder persoonlijk toezicht, van keizer Hadrianus werd gebouwd. Zowel de bouwgeschiedenis van de muur als de functie in het militaire controlesysteem komen daarbij aan bod. Bovendien wordt ingegaan op de lotgevallen van de muur na het einde van de klassieke oudheid. Natuurlijk is er ook gelegenheid om kennis te nemen van enkele hoogtepunten uit een reis langs de huidige resten van die muur.

In samenwerking met Dante Alighieri Nijmegen in de Week van de Klassieken

Rome is bekend om zijn keizers en pausen, maar natuurlijk ook vanwege Vaticaanstad, waarvan het graf van Petrus het middelpunt vormt. De vraag of Petrus nu écht in Rome is gekruisigd, zal vermoedelijk nooit met zekerheid kunnen worden beantwoord. Maar dat de verering van de apostel er al zeer vroeg begon is zeker. In deze lezing zullen de Petrinische sporen in Rome worden onderzocht vanuit verschillende gezichtspunten: de archeologie brengt ons naar het (vermeende) graf van Petrus onder de Sint Pieter: nu komen daar vooral pelgrims en toeristen, maar hoe zat dat vroeger? Wat gebeurde er bij dat graf en hoe zag het er uit? En wat veranderde er door de bouw van de (oude) Sint-Pieter? Mede door de aantrekkingskracht van die kerk nam de Petruscultus steeds omvangrijkere vormen aan. Petrus werd al snel ook verbeeld in de kunst en bezongen door Romeinse dichters. Aan de hand van deze thema’s wordt een beeld geschetst van de rol van Petrus in de laatantieke samenleving en het opkomende pausdom, dat in Damasus (366-384) een opmerkelijk uitgesproken vertegenwoordiger vond.

Bijwonen? Graag aanmelden per e-mail t/m 13 april. Gratis toegang voor NKV-leden.

In 2018 deden twee broers de ontdekking van hun leven. Na reconstructiewerk-zaamheden van de oude rivierbedding van de Aabeek vonden ze met hun metaal detectoren meer dan 100 Romeinse munten, waaronder vier perfect bewaarde denarii. Daarnaast kwamen ook een haarspeld en een ringetje naar boven. Nadat ze hun vondst melden aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, besluit deze laatste een opgraving van de vindplaats te organiseren. Na de opgraving en gedetailleerd onderzoek werd het duidelijk dat de munten en andere voorwerpen als offers nabij de Aabeek gedeponeerd waren.

De spreker zal in deze lezing ingaan op deze bijzondere vondst als ook de bredere context errond schetsen. Zelf was de spreker bij het onderzoek van de votiefvondst betrokken als numismatisch specialiste. De volledige rapportage over de muntvondst is nog niet gepubliceerd.

De lezing zal allereerst ingaan op wanneer het offergebruik begon en wanneer het stopte, welke munten er gevonden zijn en wat deze muntvondst ons kan vertellen over de muntcirculatie te Nederland in de Romeinse tijd. Daarna belicht de lezing het offergebruik in de Grieks-Romeinse Oudheid en de heiligheid van water voor de antieke mens. Aan de hand van vergelijkende voorbeelden uit Europa, maar ook uit Nederland wordt duidelijk gemaakt waarom we deze muntvondst identificeren als een votiefoffer.

Ten slotte vraagt de lezing zich af of de schijnbare selectie van muntafbeeldingen in deze muntvondst een bepaalde religieuze betekenis heeft, hoe uniek deze afbeeldingsselectie is, en hoe deze misschien zelfs teruggrijpt naar nog oudere voorouderlijke gebruiken.

Liesbeth Claes is verbonden als docent oude geschiedenis aan  de  Universiteit  van Leiden.

De jaarlijkse Homeruslezing wordt in 2021 gehouden door de Vlaamse auteur Kristien Hemmerechts. In haar lezing Mijn moeder de Romein verklaart zij niet haar liefde voor de klassieken. Wel onderzoekt ze de grote invloed die de teksten, verhalen en citaten op haar en haar werk hebben gehad. De oude Romeinen en Grieken waren min of meer permanent aanwezig in het huis waar ze opgroeide, vanwege de grote bewondering van haar ouders voor het klassieke erfgoed. Haar moeder was lerares Latijn en bracht ook Kristien de beginselen van de Latijnse syntaxis bij. Dat was niet altijd bevorderlijk voor hun relatie. Hemmerechts beschrijft haar gemengde gevoelens, om te eindigen bij waardering. Ze beseft hoe onvermijdelijk de klassieken zijn gebleven en stelt vast dat ze een waarheid vertellen die zij met veel tijd en jaren heeft leren bevatten.

• zaterdag 17 april 2021
• tijd: 15.00 – 16.30 uur
• deelname: gratis

U kunt zich via deze link aanmelden voor de livestream.